نام گذاری از دیدگاه زبان شناسی
فایل کامل مقاله را از اینجا دانلود کنید
گرایش‌های نام‌گذاری زنان و مردان چهار نسل ایران از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی
چکیده
زبان به‌عنوان یک نظام نشانه‌ای با انتقال معنا به ایجاد، حفظ، تقویت یا تضعیف و قطع روابط بین انسان‌ها می‌پردازد. لاینز (۱۹۷۷) معتقد است معنایی که زبان منتقل می‌کند بر سه دسته است: معنای توصیفی، معنای بیانی و معنای اجتماعی. در این میان «نام‌گذاری» به‌عنوان یک پدیده زبانی خود به نوعی منتقل‌کننده این معانی است، گرچه ممکن است در هر نامی یکی از این معانی برجستگی بیشتری پیدا کند. در این مقاله سیر تحول نام‌گذاری در چهار نسل در یکی از سازمان‌های دولتی شهر تهران بررسی شده است. بر همین اساس، ۳۱۰۸ نام از متولدان سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۸ از طریق درخت خویشاوندی جمع‌آوری شد. این اسامی در چهار گروه هویتی شامل هویت‌های مذهبی، ملی، فراملی و خنثی گردآوری شده‌اند. داده‌های به‌دست‌آمده در هر یک از گروه‌های هویتی به‌صورت کلی و از سوی دیگر براساس جنسیت افراد با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و آزمون‌های استنباطی تحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد نام‌های برگرفته از هویت مذهبی بالاترین فراوانی و پس از آن نام‌های ملی، خنثی و فراملی به‌ترتیب بیشترین فراوانی را در این تقسیم‌بندی به خود اختصاص می‌دهند. بررسی سیر تحول نام‌ها نشان می‌دهد که در نسل چهارم (نسل پایانی مورد تحقیق) اسامی ملی روندی رو به رشد داشته، اما اسامی مذهبی سیری نزولی. گرایش به نام‌های فراملی که در نسل‌های اول بسیار اندک بوده است در نسل‌های بعدی سیر صعودی پیدا کرده است. در خصوص نام‌هایی با هویت‌های ملی و خنثی، نتایج نشان می‌دهد که نام‌های کهن در هر دو جنس زن و مرد روندی رو به رشد داشته است.
احمدی، ح. (۱۳۸۸). بنیادهای هویت ملی ایرانی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ایمانی، م. (۱۳۶۳). نام‌شناسی و نام‌گذاری در ایران. مجله زبان‌شناسی، ۱(۱)، ۷۶-۸۷٫
بحرانی، م. (۱۳۷۷). زمینه‌یابی فرهنگ نام‌گذاری نوزادان در شهر شیراز دانشگاه شیراز. طرح پژوهشی چاپ‌نشده. شیراز، ایران.
بهرامی، ع. (۱۳۸۳). جشن‌های ایرانیان. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
دانش، ی.، و قربانی، ع. (۱۳۹۶). بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی مؤثر بر نام‌گزینی کودکان توسط خانواده‌های ایرانی (مطالعه موردی استان هرمزگان). دوفصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی، ۳(۵)، ۸۷-۱۰۹٫
ربیعی، ع. (۱۳۸۰). جامعه‌شناسی تحولات ارزشی. تهران: فرهنگ و اندیشه.
رجب‌زاده، ا. (۱۳۷۸) تحلیل اجتماعی نام‌گذاری. تهران: سروش.
زندی، ب.، و میرمکری، م. (۱۳۹۶). روند نام‌گذاری فرزندان در شهر مهاباد از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، ۵(۱۹)، ۱-۱۸٫
شاه‌ناصری، ش. (۱۳۹۶). بررسی تناوب‌های جدید در نام‌گذاری کودکان ایرانی براساس رویکرد نشانه‌ای. پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، ۷(۱۳)، ۲۰۱-۲۱۲.
عبدی، ع. (۱۳۷۶). تحول نام‌گذاری کودکان تهرانی (۱۳۴۵ تا ۱۳۷۴). تهران: حنانه.
عسگری کرمانی، ح. (۱۳۸۱). گرایش‌های نام‌گذاری دختران و پسران ایرانی در فاصله سال‌های ۱۳۶۲-۱۳۶۶و علل تغییر اسامی در بزرگسالان. زبان‌شناسی، ۱۷(۱)، ۴۲-۷۶٫
علی‌نژاد، ب.، و طیب، م. (۱۳۸۲). بررسی گرایش‌های جدید نام‌گذاری در اصفهان از دیدگاه زبان‌شناسی. مجله مطالعات و پژوهش‌های دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ۳۳، ۲۳-۵۸٫
فیض، س. (۱۳۸۳). بررسی زبان‌شناختی و جامعه‌شناختی سیر تحولات و گرایش‌های والدین بر نام‌گذاری فرزندان در شهر شیراز (پایان‌نامه منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد)، دانشگاه شیراز، ایران.
قمری، م.، و حسن‌زاده، م. (۱۳۸۹). نقش زبان در هویت ملی. زبان‌پژوهی، ۲(۳)، ۱۵۳-۱۷۲.
محمدپور، ا.، رضایی، م.، برنا، گ. (۱۳۹۳). مطالعه کیفی تغییرات در سبک زندگی و صورت‌بندی هویتی زنان در کردستان ایران (مطالعه موردی: شهر مریوان). زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، ۶(۳)، ۳۲۷-۳۴۴٫
مدرسی، ی. (۱۳۶۸)، درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
میرخلیل‌زاده ارشادی، ب. (۱۳۷۲). مقایسه تنوع نام‌های زنان و مردان ایرانی. مجله زبان‌شناسی، ۲(۲۰)، ۸۴-۱۰۷٫
نجاتی حسینی، م.، و افشار، س. (۱۳۸۸). تحول نام‌گذاری فرزندان در شهر تهران. پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، ۳، ۱۴۱-۱۵۸٫
نرسیسانس، ا. (۱۳۹۰). مردم‌شناسی جنسیت. ترجمه بهمن نوروززاده چگنی. تهران: افکار.
Abdulkareem, R. (2014). Sectarian identity manifestations in Iraqi personal names. Language, Individual and Society, 8, 182-192.
Agyekum, K. (2006). The Sociolinguistics of Akan personal names. Nordic Journal of African Studies, 15(2), 206-235.
Algeo, J. (1992). Onomastics. In T. Mcarthur (Ed.). Oxford companion to the English language. Oxford, England: Oxford University Press.
Chambers, J. K. (2006). Sociolinguistic theory: Linguistic variation and its social significance. Malden, MA: Blackwell.
Eslami-Rasekh, A., & Ahmadvand, M. (2015). Name-giving variations in Kurdistan Province of Iran: An ethnic identity marker categorized. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences, 18(2), 5-22.
Firth, R. (1987). Personal names. LSE Quarterly, 1(3-4), 273-299
Fishman, J. A. (1967). Bilingualism with and without diglossia; diglossia with and without bilingualism. Journal of Social Issues, 23(2), 29-38.
Florenskiy, P. A. (1989). Imena. Sotsioloicheskie, 16(2), 128-143
Lieberson, S. (1984). What is in a name? Some sociolinguistic possibilities. International Journal of the Sociology of Language, 45, 77-78.
Lombard, G. (2008.). An ethnolinguistic study of Niitsitapi personal names (Unpublished master’s thesis). University of South Africa.
Lyons, J. (1977). Semantics. Cambridge, England: Cambridge University Press
نام گذاری از دیدگاه زبان شناسی