نهضت ترجمه و دارالفنون
شخصات مقاله
عنوان نشریه: پیک نور- علوم انسانی : بهار ۱۳۸۴ , دوره ۳ , شماره ۱ (ویژه تاریخ) ; از صفحه ۸۳ تا صفحه ۹۲ .
نویسندگان: کیان فر جمشید*
نیاز به شناخت تحولات و پیشرفتهای جهانی و تربیت معلمان و فرهیختگان در داخل کشور، وجود اولین مدرسه ایرانی، یعنی دارالفنون را ایجاب می کرد. تاسیس مدرسه دارالفنون با پدیده نوظهور دیگری در ایران مقارن بوده که آن هم «نهضت ترجمه» است. در این مقاله به تاسیس و تاریخچه مدرسه دارالفنون و نهضت ترجمه و رابطه میان این دو پدیده اثرگذار فرهنگی در تاریخ ایران پرداخته می شود.
دانلود فایل کامل مقاله از اینجا
دارُالفُنون نام مؤسسه ای بود که در سال ۱۲۳۰ خورشیدی (۱۸۵۱ میلادی) به ابتکار میرزا تقی خان امیرکبیر در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران تأسیس شد. دارالفنون را می‌توان نخستین دانشگاه در تاریخ مدرن ایران دانست. در نوشته‌های ایرانی، تا دیر زمانی همهٔ دانشگاه‌های خارجی را دارالفنون می‌خواندند. ساختمان دارالفنون در خیابان ناصرخسرو در مرکز شهر تهران جای گرفته‌است.
پیاده‌نظام، سواره‌نظام، توپ‌خانه، مهندسی، پزشکی و جراحی، داروسازی و کانی‌شناسی رشته‌هایی بود که در این مدرسه تدریس می‌شد. زبان فرانسه، علوم طبیعی، ریاضی، تاریخ و جغرافیا دروس مشترک همهٔ رشته‌ها بود. بعدها زبان انگلیسی، روسی، نقاشی و موسیقی به این درس‌ها افزوده شد.
برای ادارهٔ امور مدرسه، امیر در ابتدا به استخدام معلمان خارجی می‌پردازد. وی که با سیاست‌های دولت‌های فرانسه و انگلیس آشنا بود، دست نیاز به سوی آن‌ها دراز نمی‌کند، بلکه به سراغ اتریشی‌ها رفته و شش معلم را برای مدت شش سال با مقرری سالانه چهارهزار و چهارصد تومان استخدام می‌کند.