مترجم و سبک متن
مترجم در تغییر سبک نویسنده اختیاری ندارد
اسدالله امرایی در نشست «سبک در ترجمه» گفت: مترجم در تغییر سبک نویسنده اختیاری ندارد و مجبور است سبک متن زبان مبدأ را رعایت کند و براساس شناخت از متن و معنایی که برداشت می‌کند، متن را ترجمه کند.
به گزارش ایسنا بر اساس خبر رسیده، این مترجم در چهارمین نشست تخصصی مرکز نشر دانشگاهی با عنوان «سبک در ترجمه» ادرباره شیوه نوشتن و سبک نویسنده سخن گفت و تاکید کرد: وفادار ماندن به سبک نویسنده یکی از اختیارات مترجم نیست بلکه از الزامات حرفه اوست.
امرایی سپس با اشاره به مکتب‌های مختلف ادبی، اظهار کرد: در مکتب‌های مختلف ادبی نوع روایت‌ها همیشه فرق می‌کند و نوع نگاه مترجم بسته به دیدگاه نویسنده همیشه متفاوت است که باید در ترجمه رعایت شود. در آثار علمی همه‌چیز مشخص است، در این آثار، سبک ترجمه خیلی کاربرد ندارد و اگر از آن تخطی شود دوستان اهل فن متوجه می‌شوند.
این مترجم در ادامه گفت: در شیوه بیان ادبی، نویسنده باید مدنظر مترجم باشد؛ یعنی نوع روایت و نوع مخاطب باید دیده شود. مثلا در داستان کودکان نمی‌توانیم از کلمات سنگین استفاده کنیم. در سنین مختلف، وقتی مترجم شروع به کار می‌کند باید رده سنی را در نظر بگیرد و با در نظرگرفتن آن گروه سنی کارش را پیش ببرد. از مباحث دیگری که باید موقع ترجمه رعایت کنیم، بحث رعایت سبک متن مبدا است. مترجم در این‌جا اختیاری ندارد و مجبور است که سبک متن زبان مبدا را رعایت کند و براساس شناخت از متن و معنایی که برداشت می‌کند متن را ترجمه کند.
او با بیان این‌که «دو نوع ترجمه داریم» توضیح داد: نخست، ترجمه معنایی، یعنی وفاداری به متنی که نویسنده مطرح می‌کند. دوم، ترجمه ارتباطی است و براساس آن‌چه مخاطب درک می‌کند مطرح می‌شود. گاهی ما با مترجمانی مواجه هستیم که بین این دو موضوع توازن برقرار می‌کنند و در چنین فضایی برای ترجمه متن ادبی، مترجم اختیار تغییر متن را ندارد. مثلا نویسنده‌ای فقط از ویرگول استفاده می‌کند و قطعا نمی‌توانید متن را کوتاه کوتاه و خرد کنید. در ترجمه ادبیات امریکای لاتین به راحتی با چنین فضایی مواجه هستیم. در ترجمه جیمز جویس با چنین فضایی مواجه هستیم و زمان در آن گم می‌شود.
امرایی افزود: در برخی از موارد، ترجمه تا حدود زیادی باعث سردرگمی خواننده می‌شود؛ وقتی مترجم سعی می‌کند متن ساده نویسنده را سخت‌تر کند و تلاش دارد شخصیت خود را در متن مطرح کند. در این حالت مترجم خود را بالاتر از نویسنده می‌بیند و در کار او دخالت می‌کند. در این حالت باید در ترجمه آن مترجم شک کرد و حداقل در بررسی علمی با مترجمی روبه‌رو هستیم که در متن دخالت می‌کند. استدلال مترجمان این است که ترجمه را از آن خود کردیم و این اشتباه است.
این مترجم با بیان این‌که «برخی از مترجمان سبک فکری خود را به متن تحمیل می‌کنند» خاطرنشان کرد: مواردی از این دخالت وجود دارد و مترجمانی داریم که در متن دخالت می‌کنند. مثلا متن به آمریکا اشاره کرده و نویسنده خود را ملزم می‌داند به مختصات آمریکا هم اشاره کند یا در متن امپریالیستی بودن را اضافه می‌کند، در حالی که در اصل متن این‌طور نبوده است.
منبع : ایسنا