بررسی زبان جنسیتی در مطبوعات اجتماعی ایران
نویسندگان
شهلا مطهری؛ محبوبه سعادت
دانشگاه شیراز
چکیده
بررسی زبان جنسیتی در مطبوعات اجتماعی ایران: مطالعه موردی چهار مجله
خانوادگی پرتیراژ
شهلا مطهری[۱]
محبوبه سعادت[۲]
چکیده
زبان پدیده‌ای اجتماعی است که از متغیرهای مختلفی از جمله جنسیت تأثیر می‌پذیرد. در جوامع مختلف جنسیت‌زدگی زبان به دو صورت صریح و ضمنی سبب فرودستی یکی از دو جنس (معمولاً زنان) می‌شود.این پژوهش به بررسی وجود یا عدم وجود جنسیت‌زدگی در مطبوعات اجتماعی ایران و در صورت وجود جنسیت‌زدگی، به تشخیص صریح یا ضمنی بودن آن می‌پردازد. برای رسیدن به این اهداف از چهار مجله پرتیراژ خانوادگی (خانواده سبز، روزهای زندگی، خانه سبز و فضیلت خانواده) شصت داستان به روش تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. متن این داستان‌ها از نظر شیوه بازنمایی اسامی، شخصیت‌ها، ویژگی‌های عاطفی و شخصیتی و چگونگی واکنش آنها در برابر فشارهای اجتماعی و نیز صفات، اشارات و کنایات به کار رفته برای زنان و مردان با شیوه‌ی تحلیل محتوا بررسی شد. نتایج نشان داد که زبان داستان‌های بررسی شده از نظر شیوه بازنمایی اسامی و شخصیت زنان و مردان جنسیت‌زده نبود اما در زمینه مؤلفه‌های دیگر به هر دو شکل صریح و ضمنی جنسیت‌زده بود.
واژه‌های کلیدی: زبان، جنسیت، جنسیت‌زدگی زبان، مطبوعات اجتماعی
برای دانلود فایل کامل مقاله اینجا کلیک کنید
[۱] . کارشناس ارشد زبانشناسی shahla_motahary@yahoo.com
[۲] استادیار دانشگاه شیراز، msaadat@rose.shirazu.ac.ir
کلیدواژه‌ها
زبان؛ جنسیت؛ جنسیت‌زدگی زبان؛ مطبوعات اجتماعی
عنوان مقاله [English]
Sexist Language in the Social Magazines of Iran: A Case Study of Four High-Circulating Magazines
نویسندگان [English]
Shahla Motahari؛ Mahbobe Saadat
Shiraz university
چکیده [English]
Sexist Language in the Social Magazines of Iran:
A Case Study of Four High-Circulating Magazines
Shahla Motahari[1] Mahboobeh Saadat2*
Received: 2012/5/22
Accepted: 2013/7/1
Abstract
Language is a social phenomenon affected by various factors including gender. In different societies, language sexism causes oppression and discrimination against one of the genders (usually females) explicitly and implicitly. The aim of the present study is to see if there is language sexism in Iranian social magazines and if so, whether it is explicit or implicit. To accomplish the above goal, a random sample of sixty stories was drawn from four high-circulating periodicals: Khanevade Sabz, Ruzhaye Zendegi, Khane Sabz and Fazilat Khanevade. The texts of these stories were scrutinized with respect to such features relevant to men and women as depiction of names, emotional and personality characteristics, reaction in stressful situations and finally attributes, metaphors and allusions employed to portray them. The results of data analysis revealed that the language of the stories was not sexist with regard to the depiction of namxxxxxes and representation of characters but gender discrimination was significantly observed in other cases under study both explicitly and implicitly.
Keywords: language, gender, sexist language, social magazines
[۱] MA Linguistics; shahla_motahary@yahoo.com
۲* Corresponding Author: Assistant Professor , Shiraz University; msaadat@rose.shirazu.ac.ir
کلیدواژه‌ها [English]
language, gender, sexist language, social magazines
مراجع
اعزازی، شهلا (۱۳۸۰). تحلیل ساختاری جنسیت: نگرشی بر تحلیل جنسیتی در ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
– باطنی، محمدرضا (۱۳۷۴). مسائل زبانشناسی نوین (ده مقاله). تهران: انتشارات آگاه.
پاک نهاد جبروتی، مریم (۱۳۸۱). فرادستی و فرودستی در زبان. تهران: گام نو.
– پرستش، شهرام و فائزه ساسانی‌خواه (۱۳۸۹). بازنمایی جنسیت در گفتمان رمان ( ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۴). زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، دوره ۱، شماره ۴، ۷۴-۵۵٫
– حسینی، مریم (۱۳۸۸). رمزپردازی زن در ادب عرفانی. پژوهش زنان، دوره ۷، شماره ۱، ۴۵-۲۹٫
– دوستی‌زاده، محمدرضا (۱۳۸۷). اهمیت انتقال فرهنگ در کسب مهارت‌های زبانی. پژوهش زبان‌های خارجی، شماره ۴۶، ۸۴-۶۷٫
– روضاتیان، سیده‌مریم و سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد (۱۳۸۶). سیمای زن در تذکره الاولیای عطار نیشابوری. مطالعات زنان، سال ۵، شماره ۲، ۱۴۷-۱۳۵٫
– شیخاوندی، داور(۱۳۸۴). بازتاب هویت‌های جنسیتی در کتاب‌های تعلیمات اجتماعی آموزش ابتدائی و دوره راهنمائی تحصیلی. فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره ۸۷، ۲۰-۹۳٫
– ظهره وند، راضیه (۱۳۸۵). تحقق آموزش و پرورش حساس به جنسیت در برنامه‌ریزی آموزشی دوره آموزش عمومی. فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره ۸۷، ۱۷۴-۱۴۷٫
– عبداللهی، منیژه (۱۳۸۱). زنان در شعر نیما یوشیج. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره۱۷، شماره ۲، ۹۷-۸۶ .
– کرمی، محمدحسین و سعید حسام‌پور (۱۳۸۴). تصویر و جایگاه زن در داستان‌های عامیانه «سمک عیار» و «داراب نامه». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره ۲۲، شماره۱، ۱۳۶-۱۲۵ .
– مهدی‌زاده، محمد (۱۳۸۳)۰ بررسی محتوایی و حرفه‌ای مطالب هفت خبرگزاری غیردولتی. فصلنامه رسانه، شماره ۳، ۲۷-۱۲۶٫
– میرفخرایی، تژا (۱۳۸۴). تصویر زن در رمان‌های عامه‌پسند ایرانی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره ۴، ۲۲۱-۱۹۷ .
– نصر، زهرا (۱۳۸۲). تحلیلی بر جایگاه و موقعیت زن در منظومه‌های غنایی، تعلیمی و عرفانی. مجله علمی و پژوهش دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره ۳۲ و ۳۳، ۱۸۷-۱۶۹٫
– نصر اصفهانی، محمدرضا و طاهره میرزایی (۱۳۸۸). نقد و بررسی دیدگاه‌های جمال‌زاده درباره زن ایرانی. پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره ۴، ۱۳۰-۱۱۵٫
– نوبخت، رضا و نسرین احمدی. ( ۱۳۸۸). بررسی نقش و جایگاه زن جنوب در قصه‌های عامیانه (گپ شو). پژوهش زنان، دوره۱، شماره ۱، ۷۳-۶۱٫
– هاشمی، سهیلا و مهرناز شهرآرای (۱۳۸۷). بررسی باورها و ارزش‌های دانش‌آموزان و خانواده و کتاب‌های درسی درباره‌ی تساوی جنسیت. مطالعات زنان، سال۶، شماره ۲، ۴۶-۲۷٫
– واصفی، صبا و حسن ذوالفقاری. (۱۳۸۸). خشونت علیه زنان در آثار محمود دولت‌آبادی. پژوهش زنان، دوره ۷، شماره ۱، ۸۷-۶۷٫
– Cameron, D. (1990). Demythologizing sociolinguistics: Why language does not reflect the society. In J. E. Joseph & T. J. Taylor (eds.), Ideologies of Language (pp. 79-96). London: Routledge.
_________(۱۹۹۲). Feminism and Linguistic Theory. London: MacMillan Press Ltd.
– Lakoff, R. (1973). Language and women place. Language in Society, 2, 45-80.
– Mills, S. (2008). Language and Sexism. Cambridge: Cambridge University Press.