توارد در شعر چیست ؟
توارد یا صنعت توارد یکی از صنایع بلاغی شعر فارسی به شمار می رود.
توارد در شعر این است که دو شاعر بدون اینکه از هم تأثیر پذیرفته باشند و از شعر هم اطلاع داشته باشند یک مصراع یا یک بیت شبیه هم بسرایند.
توارد را در لغت به معنای «رسیدن دو نفر با یکدیگر در یک جای و از یک سرچشمه آب گرفتن» آورده‌اند، ولی در بلاغت ادب فارسی، از مباحث دانش بدیع به شمار می‌رود که دو شاعر بدون آگاهی از حال و سخن یکدیگر و بدون آن که شعر یکدیگر را دیده، خوانده یا شنیده باشند، مضمون واحدی را می‌سرایند.
این اتقاق نادر در ادبیات فارسی کم و بیش حادث شده است اما معمولا در حد شباهت در طرح یک مضمون باقی مانده است یعنی دو شاعر طرح شکل گیری مشترکی از یک مضمون دارند اما معمولا این مشابهت در همین حد باقی می ماند و هر کدام با ابزارها و عناصر و تصویر سازی های متفاوت طرح شان به مرحله شعر می رسانند.
البته اگر توارد هم در مضمون و هم در شکل باشد و دو بیت بسیار شبیه باشند این را باید تأثیرپذیری نامید و اگر از جنبه منفی نگاه کنیم نوعی سرقت ادبی است
مثال:
نظامی: هم قصه نانموده دانی هم نامه نانوشته خوانی
حافظ: که هم نادیده می‌بینی و هم ننوشته می‌خوانی
[box type=”note” align=”” class=”” width=””]علی رغم اینکه حافظ در بسیاری از موارد موفق تر از شاعران پیش تر خود عمل کرده و بیت درخشان تری نیز آفریده است اما نظامی این بیت را پیش تر سروده و باید گفت حافظ در زمان خلق این اثر به شعر نظامی توجه داشته است![/box]
توارد در شعر چیست