بررسی زبان زنانه در رمان «الفتاة الأخیرة» اثر نادیا مراد بر اساس نظریه رابین لیکاف
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
برای دانلود فایل pdf مقاله اینجا کلیک کنید
نویسندگان
1 کارشناس ارشد ادبیات عربی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
10.22091/npa.2025.12213.1028
چکیده
در اواخر دهه شصت میلادی تغییرات عمیق اجتماعی مشاهده می شود. یکی از آن‌ها رواج تفکرات فمینیستی و بررسی جنسیت زبان در حیطه ادبیات بود. رابین لیکاف که یکی از جامعه شناسان مشهور است با نگارش کتاب زبان و جایگاه زن در این دوره توانست یکی از نوین‌ترین نظریههای زبان و جنسیت را خلق کرده و با استفاده از جایگاه اجتماعی زنان و کاربرد زنان نزد این جنسیت به بررسی تفاوت‌های سبک زبان زنان و مردان پرداخته و با استفاده از سه محور واژگان، دستور و آوا، مؤلفه‌های لازم به منظور دریافت تفاوت‌های سبکی زبان زنان و مردان را ارائه کرد. پژوهش کنونی با روش توصیفی-تحلیلی و آماری و تکیه بر نظریات جامعه شناسی زبان (لیکاف) و محورهای آن به بررسی گفتار زنانه در رمان «الفتاة الأخیرة» نوشته نادیا مراد پرداخته تا میزان همپوشانی این نظریه در رمان مذکور را مشخص کند. داده‌های حاصل نشان می‌دهد نویسنده در محور واژگان از زبان زنانه، تشدید کننده، تردید نما، سوگندواژه، رنگ‌واژه و واژگان عاطفی به‌منظور بیان زبان زنانه در رمان خود بهره برده و در زمینه دستوری نویسنده در این راستا از جملات نیمه تمام، پرسشی، تعجبی استفاده کرده است. حضور نیروهای داعش در فضای این رمان باعث شده زنان قدرت گفتار بالایی نداشته و این امر نوعی ضعف زبانی وناسازگاری در محور آوایی رمان شده است.
کلیدواژه‌ها
منابع
اوگریدی، ویلیام، (1394ش). درآمدی بر زبانشناسی معاصر، ترجمه علی درزی، تهران: سمت.
آبوب، پاملا، (1387ش). جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
برهومة، عیسی (2002). اللغة والجنس، حفریات اللغویة فی الذکورة والأنوثة، عمان: دار الشروق للنشر والتوزیع.
بهمنی مطلق، یدالله، (1393ش). «رابطه زبان و جنسیت در رمان شب‌‌های تهران»، دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال22،ش76، صص7-26.
تانگ، رزمری، (1387ش). درآمدی جامع بر نظریههای فمینیستی، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
ترادگیل، پیتر، (1376ش). زبانشناسی اجتماعی، ترجمه محمد طباطبایی، تهران: نشر آگه.
حفناوی، رشید، (2011ش). مسارات النقد و مدارات ما بعدالحداثة، عمان: دروب للنشر و التوزیع.
رید، ایولین، (1386ش). فمینیسم و مردم شناسی، ترجمه افشنگ مقصودی، تهران: گل آذین.
سعداوی، نوال، (1990م)، دراسات عن المرأة و الرجل فی المجتمع العربی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات.
طریف خولی، یمنی، (2014م). النسویة و فلسفة العلم، قاهرة: الهیئة العامة لقصور الثقافة.
الظاهر، رضا، (2001م). دراسة فی کتابة النساء، دمشق: دار المدی.
العبد، عبدالله، (2021م). فی لسانیات اللغة العربیة، الأردن: دارالخلیج.
فتوحی، محمود، (1390ش). سبک شناسی نظریه‌‌ها: رویکردها و روش‌‌ها، تهران: سخن.
فرشید ورد، خسرو، (1388ش). دستور مختصر تاریخی زبان فارسی، تهران: زوار.
کرس میر، کارولین، (1387ش). فمینیسم و زیبایی شناسی، ترجمه افشنگ مقصودی، تهران: نشر گل.
لیکاف، رابین، (1403ش)، زبان و جایگاه زن، ترجمه مریم خدادادی، چ5، تهران: نگاه.
مدرسی، یحیی،(1361ش). جامعه شناسی زبان، تهران: آگاه.
مراد، نادیا، (2019م). روایة الفتاة الأخیرة، بی‌‌جا: التنویر.