جلوههای پایداری در شعر
واکاوی تطبیقی جلوههای پایداری افغانستان در شعر سید ابوطالب مظفری و جابر قمیحه
برای دانلود فایل کامل اینجا کلیک کنید
چکیده
حوادث ناگوار دوران معاصر در کشورهای اسلامی باعث گسترش ادبیات پایداری شده است. ادبیات پایداری یکی از گونههای ادبیات متعهّد است که با توجه به رویدادهای اجتماعی و سیاسی هر ملت و شرایط تاریخی آن بازتاب و انعکاس متفاوتی در قیاس با دورههای دیگر دارد. در میان شاعران معاصری که در این زمینه اشعار بسیاری سرودهاند، میتوان به سید ابوطالب مظفری که شاعر افغانستانی مقیم ایران است و جابر قمیحه شاعر مصری اشاره کرد. سید ابوطالب مظفری قسمت اعظم مجموعۀ شعری خود را در بیان پایداری و رشادت مردم افغانستان سروده است. وی در دفتر شعری خود «عقاب چگونه میمیرد؟» به روزگار دشوار و جانکاه ملت افغانستان پرداخته است. جابر قمیحه شاعر مصری نیز بهدلیل حضور در مناطق مرزی نزدیک به افغانستان و مشاهده انواع دستاندازی و تجاوز نسبت به حریم این کشور مسلمان و مردمان آن، تعهّد ادبی خویش را در مجموعهای بهنام «لجهاد الأفغان … أغنّی» اختصاص داده و از رشادتها و دلاوریهای مردم این سامان زبان بهمیان آورده است. این پژوهش به مقایسۀ تطبیقی اندیشههای مقاومتی این دو شاعر میپردازد تا از این رهگذر وجه تمایز مضامین مشترک پایداری آنها را نسبت به یکدیگر روشن کند. جابر قمیحه بهعنوان یک شاعر مصری و از زاویۀ نگاه یک شاعر متعهد به ادبیات پایداری افغانستان نگریسته، حال آنکه مظفری خود یکی از مجاهدان حاضر در عرصۀ جهاد میباشد و این تفاوت در نگرش، زیبایی ادبی دو چندانی به شعرشان بخشیده است. یافتههای این جستار که بهروش تطبیقی و براساس مکتب آمریکایی به وارسی مضامین مشترک در دفترهای شعری دو شاعر مذکور میپردازد، حاکی از آن است که جلوههای مقاومت از قبیل ترسیم رنج و محنت دوران جنگ، روحیه مبارزهطلبی و جنگاوری، پاسداشت مقام شهیدان، جاماندن از کاروان شهیدان، دعوت به اتحاد و پرهیز از تفرقه، ترویج روحیه امید و خودباوری، در مجموعۀ اشعار آنها از بسامد بسیار بالایی برخوردار است.
کلیدواژهها
ادبیات مقاومت افغانستان مکتب تطبیقی آمریکا سید ابوطالب مظفری جابر قمیحه
نویسندگان
ایاد نیسی ۱ ناصر زارع ۲ رسول بلاوی ۳ محمد جواد پورعابد ۴ سید حیدر فرع شیرازی ۵
۱ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
۲ عضو هیأت علمی گروه عربی دانشگاه خلیج فارس
۳ دانشگاه خلیج فارس بوشهر
۴ گروه عربی ح دانشکده ادبیات- دانشگاه خلیج فارس- بوشهر ایران
۵ دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس
قرآنکریم.
الجبوری، کامل سلمان. (۲۰۰۳). معجم الأدباء من العصر الجاهلی حتى سنه «۲۰۰۲». جلد دوم. بیروت: انتشارات الکتب العلمیه.
رزق، حمدی. (بیتا). فتح مصر؛ وثائق التمکین الإخوانیه. قاهره: انتشارات نهضه مصر.
شمیسا، سیروس. (۱۳۷۱). بیان. چاپ دوم. تهران: انتشارات فردوسی.
صیادانی، علی و بازیار، رسول. (۱۳۹۶). «بازخوانى رموز مقاومت در جداریه ۲۰۰۰ محمود درویش؛ بررسى روابط بینامتنى». ادبیات دفاع مقدس. دانشگاه شاهد. س۱، ش۱، صص ۵۵-۶۶٫
قمیحه، جابر. (۱۹۹۱). لجهاد الأفغان … أُغنی. چاپ اول. قاهره: انتشارات وهبه.
قمیحه، جابر. (۱۹۹۷). دیوان حدیث عصری إلى أبی أیوب الأنصاری. ریاض: انتشارات العبیکان.
کاکایی، عبدالجبار. (۱۳۸۰). بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان. تهران: انتشارات پالیزان.
مظفری، سید ابوطالب. (۱۳۹۶). «اسطورهسازی نیاز قبیلهام بود». فصلنامۀ فرهنگی، ادبی و هنری ادبیات معاصر. س۲، ش۸۹ ، صص ۷۱-۵۶٫
مظفری، سید ابوطالب. (۱۳۹۰). عقاب چگونه میمیرد؟. کابل: انتشارات تاک.
موسوی گرمارودی، علی. (۱۳۸۶). باغ سنگ؛ گزیده اشعار. تهران: انتشارات تکا.
جلوههای پایداری در شعر