کاربرد حسن تعبیر در ترجمه
بررسی سازوکارهای حُسن تعبیر در ترجمه تابوهای رمان الهوی از هیفا بیطار
نویسندگان
عبدالباسط عرب یوسف آبادی ۱ فرشته افضلی ۲
۱ استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه ملی زابل، زابل، ایران
۲ استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه ملی دامغان، سمنان، ایران
با گسترش روابط زبانی میان ملتها، تأثیر و تأثر فرهنگی امری طبیعی جلوه میکند و این امر سبب ایجاد رابطهای دوسویه میان زبان و فرهنگ میگردد. در این حالت، زبانی که بیش از همه تحتتأثیر قرار میگیرد، میتواند بیشتر در معرض ورود واژگان و تعابیر زبان فرادست قرار گیرد. بنابراین، نقش مترجم به عنوان عامل انتقال فرهنگ مبدأ به زبان مقصد حائز اهمیت است. در برخی از آثار زبان عربی، واژهها و ساختارهایی وجود دارد که در جامعه ما، تابو محسوب میشود و مترجم باید مناسبترین راهکار را بهکار گیرد تا از یک سو، از بار معنایی منفی تابو بکاهد و از سوی دیگر، در ترجمهاش امانتداری کرده باشد. به نظر میرسد حُسن تعبیر، راهکاری مناسب برای ترجمه تابوها باشد. در پژوهش پیش رو، تلاش بر آن است با تکیه بر روش توصیفیـ تحلیلی تابوهای رمان الهوی (۲۰۰۷م.) از هیفا بیطار بررسی شود و با استناد به ابزارهای زبانی حُسن تعبیر، مناسبترین ترجمه برای آنها ارائه گردد. نتایج نشان از آن دارد که شگرد حُسن تعبیر در ترجمه تابوهای رمان، در حفظ و تقویت خودانگاره اجتماعی مخاطب فارسیزبان بسیار مؤثر است. همچنین، استلزام معنایی (۲۳%)، گسترش معنایی (۲۰%) و مجاز (۱۸%) پربسامدترین سازوکار حُسن تعبیر در ترجمه پیشنهادی تابوهای رمان به شمار میآید.
برای دانلود فایل کامل مقاله اینجا کلیک کنید
همچنین بخوانید : حسن تعبیر چیست ؟
در یک تقسیمبندی کلی، تابوها به هفت دسته تقسیم میشود که عبارتند از: ۱٫ روابط جنسی؛ همچون بوسیدن، همبستری و همآغوشی. ۲٫ نام بردن اندامهای تناسلی. ۳٫ نامبردن مشروبات الکلی و مواد مخدر. ۴٫ واژههای قبیح و بیادبانه. ۵٫ بیان بدرفتاریها و عادات زشت اجتماعی. ۶٫ محرمات دینی و اعتقادی. ۷٫ محدودیتهای سیاسی (ر.ک؛ شریفی و دارچینیان، ۱۳۸۸: ۱۲۸). در توضیح میافزاییم که به دلیل اینکه جامعه آماری مورد بحث، رمانی است با درونمایه عاشقانه (رمان الهوی)، پس از جستجو در تمام واژگان و جملات رمان، تنها پنج مورد نخستِ تابوها در این رمان یافت شد و اثری از تابوهای دینی و سیاسی در آن وجود ندارد.
کاربرد حسن تعبیر در ترجمه