روش های آموزش زبان عربی
روش های قدیمی را به تاریخ بسپارید!
با گسترش روزافزون تکنولوژی و افزایش اکتشافات و اختراعات جدید، روح ناآرام انسان نمی تواند خود را در بهره مندی از زندگی باکیفیت تر ناکام ببیند. به همین دلیل در تلاش برای همگام شدن با این سرعت اطّلاعات و پیشرفت هایی که بشر در اقصا نقاط دنیا به آن دست پیدا می کند، ناگزیر از یادگیری زبان است. زبانی که زبان مشترک تمام افرادی است که برای پیشرفت و موفقیت با هم درارتباط اند.
هر روز که می گذرد به تعداد افرادی که لزوم پیشرفت را در زندگی درمی یابند، به زبان آموزان نیز افزوده می شود. اما همواره مشکلاتی از جنس اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و… مسیر آموزش و یادگیری زبان را مسدود می کنند و بسیاری از افرادی که لزوم یادگیری زبان را درک کردند، ناکام می مانند و هیچ ابزاری برای پیشرفت با علم و تکنولوژی به یاریشان نمی آید و رؤیای تسلّط بر زبان برای ایجاد زندگی بهتر به حقیقت بدل نمی شود. در میان مشکلات کوچک و بزرگی که پیش روی آموزش زبان است، با نگاهی به روش های آموزشی، می توان آن ها را بزرگ ترین آفت در راه یادگیری و آموزش زبان دانست.
تمام کسانی که به هدفشان در مورد تسلّط به زبان نرسیده اند، با روش های متداول و قدیمی آموزش زبان ، آموزش دیده اند و به دلیل این که درصد بالایی از همین افراد که همه آموزشی مشترک نیز داشتند، ناکام ماندند، بهتر است با نگاهی دیگر، روش های متداول را بررسی کنیم و در نهایت با مقایسه ی آنها به علّت ناکامی زبان آموزان در یادگیری زبان برسیم.
روش دستور- ترجمه
این روش که به دلیل نادیده گرفتن جنبه های خاصّی از آموزش زبان ،روشی ناقص است، سال ها برای آموزش مورد استفاده قرار می گرفت و تا به امروز نیز ادامه دارد. اساس این روش بر پایه ی زبان شناسی ساخت گرا و تأکید آن بر آموزش قواعد و دستور زبان و نوشتن است. در این روش تنها دستور زبان و واژگان زبان مقصد به زبان مادری ترجمه شده و مهارت های گفتاری که می توان آن را مهم ترین هدف آموزش زبان دانست، نادیده گرفته می شود. با ترجمه ی مستقیم واژگان به زبان مادری، ذهن هیچ گونه عملکردی از خود نشان نمی دهد و تنها برای حفظ کردن و به خاطر سپردن معنای آن واژه تلاش می کند؛ در صورتی که توانایی و قدرت ذهن انسان بسیار بیشتر از این فعّالیّت است و باید از پتانسیل های ذهن نیز برای یادگیری به نحو احسن استفاده کنیم. از طرفی آشنایی با قواعد زبان بدون تسلّط بر مهارت گفتاری بی فایده است، زیرا زمانی از تسلّط یک فرد به زبان مطمئن می شویم که آن فرد بتواند راحت حرف بزند.
روش مستقیم
پالمر زمانی که این روش را پایه گذاری می کرد، در اندیشه ی شعار “گفتار طبیعی در بافت طبیعی” بود. روش مستقیم و کاملاً استقرایی است که منابع آموزشی را با توجه به دشواری و آسانی درجه بندی می کند و به ترتیب درک گفتار، بعد تولید گفتار و سپس خواندن و نوشتن به زبان آموز آموزش داده می شود. گرچه این روش نسبت به روش دستور _ ترجمه از اعتبار علمی تری برخوردار است و روشی مفیدتر به حساب می آید، اما آنچنان که باید و شاید ترجمه را در دستور کار خود قرار نمی دهد و مکالمه های اجتماعی که نیاز است زبان آموز از ابتدا با آن ها آشنا شود و آموزش ببیند، نادیده گرفته می شود. این نقایص سبب شد که این روش نیز به عنوان یک روش کامل و بی عیب شناخته نشود.
روش شنیداری _ گفتاری
چارلز فرایز در این روش به دو اصل اساسی آموزش زبان یعنی مهارت شنیداری و مهارت گفتاری توجّه داشت که همین دو مورد روش او را نسبت به دو روش دیگر در سطح بالاتری قرار می دهد. اما عیوبی در این شیوه وجود دارد که آن را نمی توان روشی کامل به حساب آورد.
فرایز در این روش اساس کار خود را بر پایه ی تکرار الگوهای جمله قرار داد. طرفداران فرایز معتقداند که ذهن و تفکّر، هیچ ارتباطی با درک گفتار ندارند و تنها تکرار و تمرین مکانیکی جوهره ی یادگیری محسوب می شود. اما اوّلین مشکلی که سبب می شود این روش را روشی مناسب ندادیم این است که در این روش زبان آموزان دانشی کسب نمی کنند، بلکه پاسخ های رفتاری را فرا می گیرند. مشکل دوم حفظ کردن الگوهای جمله و مکالمه هاست. زمانی که مکالمه ها حفظ می شوند، ذهن زبان آموز قدرت خلّاقیّت و گفتار فی البداهه را پیدا نمی کند و تنها تبدیل به یک طوطی می شود که هر چه می شنود تکرار می کند و خود هیچ قدرتی برای خلق جمله ندارد.
روش تلقینی
می توان گفت جرگی لوزانف، بنیانگذار این روش، با الهام از روش دستور _ ترجمه آن را ایجاد کرد. در واقع روش تلقینی همان روش دستور _ ترجمه است با این تفاوت که موسیقی نقش اصلی را در یادگیری ایفا می کند. پس نقص های روش دستور _ ترجمه همچنان در این روش نیز خودنمایی می کند. لوزانف معتقد است خودآگاهی از طریق پخش موسیقی آرام در زبان آموز به وجود می آید و در این شرایط زبان آموز می تواند، در محیطی آرام زبان را فرا گیرد. می توان این طور استنباط کرد که در این روش تنها سعی شده است تا به زبان آموز در حین آموزش زبان آرامشی نسبی بدهد.
هر یک از این روش ها، با تمام نقاط مثبتی که دارند، نتوانستند به طور کامل زبان آموز را برای روان صحبت کردن تربیت کنند. در واقع زبان آموز با استفاده از هرکدام از روش های فوق به نتیجه ای که مورد نظرش بود نمی رسید و توانایی صحبت کردن را به دست نمی آورد. تیم سرزمین زبان به همراه خانم لیلا اسکات، مدرّس زبان به روشی منحصر به فرد در آموزش زبان دست پیدا کردد که انقلابی در این عرصه به وجود آورده و این انقلاب تمام کره ی زمین را دربر گرفته است. روشی به نام یک بار برای همیشه که از نیروی غریزی انسان برای یادگیری زبان کمک می گیرد. یک بار برای همیشه تلفیقی از نقاط قوّت روش یک بار برای همیشه شده با توانایی فردی افراد در یادگیری زبان است. با سرزمین زبان همراه باشید تا معجزه ی تاریخ را در آموزش زبان دریابید.