اعراب نهج البلاغه (تجزیه و ترکیب نهج البلاغه)
برای دانلود فایل پی دی اف تجزیه ترکیب کامل نهج البلاغه اینجا کلیک کنید
وَ مِنْ خُطْبَه لَهُ عَلَیْهِٱلسَّلامُ
یَذْکُرُ فِیهَا ٱبْتِدَاءَ خَلْقِ ٱلسَّمَاءِ وَ ٱلْأَرْضِ، وَ خَلْقِ آدَمَ
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لایَبْلُغُ مِدْحَتَهُ الْقَائِلُونَ
مبتدا
|
لِحرف جرّ
|
مجرورِ
|
موصول
|
فعلنفی،مرفوع
|
مفعولٌبه-َ
|
هاء مضافالیه
|
فاعل،مرفوع
|
مرفوع –ُ
|
جارومجرورمتعلّقبه[ثابِتٌ]
|
مبنی برسکون
|
لانفی+مضارع
|
منصوبمضاف
|
محلّاً مجرور
|
واوعلامترفع
|
جمله اسمیّه ، خبر محذوف تقدیر آن [ثابِتٌ]
|
صفتاللْهمحلّاًمجرور
|
جمله فعلیّه، صله اَلَّذِی، محلّی از اعراب ندارد
|
وَ لایُحْصِی نَعْمَاءَهُ الْعَادُّونَ، وَ لایُؤَدِّی
حرف عطف
|
تقدیراً مرفوع
|
مفعولٌبه-َ
|
هاء مضافالیه
|
فاعل،مرفوع
|
حرف عطف
|
تقدیراً مرفوع
|
مبنی بر فتح
|
فعل نفی،افعال
|
منصوب،مضاف
|
محلّاً مجرور
|
واوعلامترفع
|
مبنی بر فتح
|
فعل نفی،تفعیل
|
حَقَّهُ الْمُجْتَهِدُونَ، الَّذِی لایُدْرِکُهُ بُعْدُ الْهِمَمِ
مفعولٌبه-َ
|
هاءمحلّاًمجرور
|
فاعل،مرفوع
|
موصول
|
فعلنفی،مرفوع
|
هاءمحلّاًمنصوب
|
فاعل،مرفوع-ُ
|
مضافٌ الیه
|
منصوب،مضاف
|
مضافالیه
|
واوعلامترفع
|
مبنیبرسکون
|
ثلاثیمزید،افعال
|
مفعولٌ به
|
مضاف
|
مجرور –ِ
|
هر دو جمله عطف به جمله لایَبْلُغُ… صله الَّذی
|
صفتاللْهمحلّاًمجرور
|
جمله فعلیّه، صله اَلَّذِی، محلّی از اعراب ندارد
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
وَ لایَنَالُهُ غَوْصُ الْفِطَنِ ، الَّذِی لَیْسَ
حرف عطف
|
فعلنفی،مرفوع
|
هاءمحلّاًمنصوب
|
فاعل،مرفوع-ُ
|
مضافٌ الیه
|
موصول
|
فعل ناقص، مبنی
|
مبنی بر فتح
|
لانفی،ثلاثی مجرد
|
مفعولٌ به
|
مضاف
|
مجرور -ِ
|
صفت اللّه
|
جمله صله الَّذی
|
لِصِفَتِهِ حَدٌّ مَحْدُودٌ ، وَ لا نَعْتٌ
لام حرف جرّ
|
مجرور –ِ
|
هاء مضافٌالیه
|
اسم لَیْسَ
|
صفت حَدٌّ
|
حرف عطف
|
شبیه به لَیْسَ
|
اسم لا مرفوع
|
جار و مجرور خبر مقدّم لَیْسَ
|
محلّاً مجرور
|
مرفوع -ٌ
|
تابع، مرفوع-ٌ
|
مبنی بر فتح
|
خبر لا محذوف [لِصِفَتِهِ ]
|
لا در این جمله و جملات بعد ممکن است زائد و تأکید باشد پس جمله«الَّذی… مَمْدودٌ» یک جمله واحد است و چند اسم لیس به یکدیگر معطوفند.
|
مَوْجُودٌ، وَ لا وَقْتٌ مَعْدُودٌ وَ لا اَجَلٌ
صفت نَعْتٌ
|
حرف عطف
|
شبیه به لَیْسَ
|
اسم لا مرفوع
|
صفت وَقْتٌ
|
حرف عطف
|
شبیه به لَیْسَ
|
اسم لا مرفوع
|
تابع مرفوع-ٌ
|
مبنی بر فتح
|
خبر لا محذوف [لِصِفَتِهِ ]
|
تابع مرفوع-ٌ
|
مبنی بر فتح
|
خبر لا محذوف [لِصِفَتِهِ ]
|
مَمْدُودٌ. فَطَرَ الْخَلَائِقَ بِقُدْرَتِهِ ، وَ نَشَرَ الرِّیَاحَ
صفت اَجَلٌ
|
ماضیثلا،مجرد
|
مفعولٌ به
|
باء حرف جرّ
|
هاءمضافٌالیه
|
حرف عطف
|
ماضیثلا،مجرد
|
مفعولٌ به
|
تابع مرفوع -ٌ
|
فاعل [هُوَ]
|
منصوب -َ
|
جارومجرور متعلّق به فَطَرَ
|
مبنی بر فتح
|
فاعل [هُوَ]
|
منصوب –َ
|
بِرَحْمَتِهِ ، وَ وَتَّدَ بِالصُّخُورِ مَیَدَانَ اَرْضِهِ.
باء حرف جرّ
|
هاءمضافٌالیه
|
حرف عطف
|
ماضی،تفعیل
|
باء حرف جرّ
|
مفعولٌ بِه -َ
|
مضافٌالیه
|
هاءمضافٌالیه
|
جارومجرور متعلّق به نَشَرَ
|
مبنی بر فتح
|
جارومجرور متعلّق به وَتَّدََ
|
مضاف
|
مجرور -ِ
|
محلّاَ مجرور
|
اَوَّلُ الدِّینِ مَعْرِفَتُهُ، وَ کَمَالُ مَعْرِفَتِهِ
مبتدا، مرفوع
|
مضافٌالیه
|
خبر، مرفوع
|
هاءمضافٌالیه
|
حرف عطف
|
مبتدا، مرفوع
|
مضافٌالیه
|
هاءمضافٌالیه
|
منصرف،مضاف
|
مجرور -ِ
|
مضاف
|
محلّاً مجرور
|
مبنی بر فتح
|
مضاف
|
مجرور -ِ
|
محلّاً مجرور
|
التَّصْدِیقُ بِهِ، وَ کَمَالُ التَّصْدِیقِ بِهِ
خبر، مرفوع
|
باء حرف جرّ
|
هاء محلّاً مجرور
|
حرف عطف
|
مبتدا، مرفوع
|
مضافٌالیه
|
باء حرف جرّ
|
هاء محلّاً مجرور
|
مصدر، تفعیل
|
جار و مجرور متعلّق به التَّصْدِیق
|
مبنی بر فتح
|
مضاف
|
مجرور –ِ
|
جار و مجرور متعلّق به التَّصْدِیق
|
تَوْحِیدُهُ، وَ کَمَالُ تَوْحِیدِهِ الْإِخْلَاصُ لَهُ،
خبر، مرفوع
|
هاءمضافٌالیه
|
حرف عطف
|
مبتدا، مرفوع
|
مضافٌالیه
|
هاءمضافٌالیه
|
خبر، مرفوع
|
جارومجرورمتعلّق به الاِخْلاص
|
مصدر، تفعیل
|
محلّاً مجرور
|
مبنی بر فتح
|
مضاف
|
مجرور –ِ
|
محلّاً مجرور
|
مصدر،اِفعال
|
وَ کَمَالُ الْإِخْلَاصِ لَهُ نَفْیُ الصِّفَاتِ عَنْهُ،
حرف عطف
|
مبتدا، مرفوع
|
مضافٌالیه
|
جارومجرورمتعلّق به الاِخْلاص
|
خبر، مرفوع
|
مضافٌالیه
|
عَن حرف جرّ
|
هاء محلّاًمجرور
|
مبنی بر فتح
|
مضاف
|
مجرور -ِ
|
مضاف
|
مجرور –ِ
|
جار و مجرور متعلّق به نَفْی
|
لِشَهَادَهِ کُلِّ صِفَهٍ اَنَّهَا غَیْرُ الْمَوْصُوفِ
لام حرف جرّ
|
مجرور –ِ
|
مضافٌالیه
|
مضافٌالیه
|
مشبّهه بالفعل
|
ها اسم اَنَّ
|
خبر اَنَّ،مرفوع
|
مضافٌالیه
|
جار و مجرور متعلّق به نَفْی
|
مجرور -ِ
|
مجرور –ٍ
|
جمله محلّاً منصوب مفعول به برای شَهَادَه
|
مجرور -ِ
|
وَ شَهَادَهِ کُلِّ مَوْصُوفٍ اَنَّهُ غَیْرُ الصِّفَهِ،
حرف عطف
|
معطوف تابع
|
مضافٌالیه
|
مضافٌالیه
|
مشبّههٌ بالفعل
|
هاء اسم اَنَّ
|
خبراَنَّ، مرفوع
|
مضافٌالیه
|
مبنی بر فتح
|
مجرور -ِ
|
مجرور -ِ
|
مجرور –ٍ
|
جمله محلّاً منصوب مفعول به برای شَهَادَه
|
مجرور -ِ
|
فَمَنْ وَصَفَ اللَّهَ سُبْحَانَهُ فَقَدْ
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضی،ثلامجرّد
|
اسم جلاله
|
مفعول.مطلق-َ
|
هاءمضافالیه
|
فاء جزائیّه
|
قَدْ حرفتحقیق
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
مبنی بر فتح
|
مفعولٌ به -َ
|
برای [اُسَبِّحُ]
|
محلْا مجرور
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع
|
وَصَفَ فعل شرط محلّاً مجزوم ، جمله «وَصَفَ …»خبر محلّاً مرفوع
|
قَرَنَهُ، وَ مَنْ قَرَنَهُ فَقَدْ
ماضیثلامجرّد
|
هاء مفعولٌ به
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضیثلامجرّد
|
هاء مفعولٌ به
|
فاء جزائیّه
|
قَدْحرفتحقیق
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنیبرسکون
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنیبرسکون
|
قَرَنَ جواب شرط محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع
|
قَرَنَ فعل شرط محلّاً مجزوم ، جمله «قَرَنَ …»خبر محلّاً مرفوع
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ثَنَّاهُ، وَ مَنْ ثَنَّاهُ فَقَدْ
ماضی،تفعیل
|
هاء مفعولٌ به
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضی،تفعیل
|
هاء مفعولٌ به
|
فاء جزائیّه
|
قَدْ حرفتحقیق
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
ثَنَّی جواب شرط محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع
|
ثَنَّی فعل شرط محلّاً مجزوم ، جمله « ثَنَّی …»خبر محلّاً مرفوع
|
جَزَّاَهُ، وَ مَنْ جَزَّاَهُ فَقَدْ
ماضی،تفعیل
|
هاء مفعولٌ به
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضی،تفعیل
|
هاء مفعولٌ به
|
فاء جزائیّه
|
قَدْ حرفتحقیق
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
جَزَّاً جواب شرط محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع
|
جَزَّاً فعل شرط محلّاً مجزوم ، جمله « جَزَّاً …»خبر محلّاً مرفوع
|
جَهِلَهُ، وَ مَنْ جَهِلَهُ فَقَدْ
ماضیثلا،مجرّد
|
هاء مفعولٌ به
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضیثلامجرّد
|
هاء مفعولٌ به
|
فاء جزائیّه
|
قَدْ حرفتحقیق
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
جَهِلَ جواب شرط محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع
|
جَهِلَ فعل شرط محلّاً مجزوم ، جمله « جَهِلَ …»خبر محلّاً مرفوع
|
اَشَارَ إِلَیْهِ، وَ مَنْ اَشَارَ إِلَیْهِ
ماضی،اِفعال
|
حرف جرّ
|
هاء محلّاً مجرور
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضی،اِفعال
|
حرف جرّ
|
هاء محلّاً مجرور
|
مبنی بر فتح
|
جار و مجرور متعلّق به اَشَارَ
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
مبنی بر فتح
|
جار و مجرور متعلّق به اَشَارَ
|
اَشَارَ جواب شرط محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع ، جمله « اَشَارَ …»خبر محلّاً مرفوع ، اَشَارَ فعل شرط محلّاً مجزوم
|
فَقَدْ حَدَّهُ، وَ مَنْ حَدَّهُ
فاء جزائیّه
|
قَدْ حرفتحقیق
|
ماضیثلا،مجرّد
|
هاء مفعولٌ به
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضیثلا،مجرّد
|
هاء مفعولٌ به
|
مبنی بر فتح
|
مبنیبرسکون
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنیبرسکون
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
|
حَدَّ جواب شرط محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع ، جمله « حَدَّ …»خبر محلّاً مرفوع
|
فَقَدْ عَدَّهُ، وَ مَنْ قَالَ فِیمَ
فاء جزائیّه
|
ماضیثلامجرّد
|
هاء مفعولٌ به
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضیثلامجرّد
|
حرف جرّ
|
مَا استفهام
|
قَدْحرفتحقیق
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنیبرسکون
|
مبنی بر فتح
|
جار و مجرور متعلّق به محذوف
|
حَدَّ فعل شرط و عَدَّ جواب شرط هر دو محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع ، جمله «قَالَ …»خبر محلّاً مرفوع ، قَالَ فعل شرط محلّاً مجزوم
|
فَقَدْ ضَمَّنَهُ، وَ مَنْ قَالَ عَلَامَ
فاء جزائیّه
|
قَدْحرفتحقیق
|
ماضی،تفعیل
|
هاء مفعولٌ به
|
حرف عطف
|
اسم شرط
|
ماضیثلامجرّد
|
عَلَیحرف جرّ
|
مبنی بر فتح
|
مبنیبرسکون
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً منصوب
|
مبنی بر فتح
|
مبنیبرسکون
|
مبنی بر فتح
|
مَا استفهام
|
|
ضَمَّنَ جواب شرط محلّاً مجزوم
|
مَنْ مبتدا، محلّاً مرفوع ، جمله «قَالَ …»خبر محلّاً مرفوع
|
فَقَدْ اَخْلَی مِنْهُ. کَائِنٌ لَا عَنْ
فاء جزائیّه
|
قَدْ حرفتحقیق
|
ماضی،اِفعال
|
حرف جرّ
|
هاء محلّاًمجرور
|
خبر[مبتداهُوَ]
|
غیر عامل
|
حرف جرّ
|
مبنی بر فتح
|
مبنی برسکون
|
مبنی بر فتح
|
جار و مجرور متعلّق به اَخْلَی
|
مرفوع –ٌ
|
جمله محلّاً مرفوع، صفت کَائِنٌ
|
قَالَ فعل شرط محلّاً مجزوم و اَخْلَی جواب شرط محلّاً مجزوم
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
حَدَثٍ، مَوْجُودٌ لَا عَنْ عَدَمٍ. مَعَ کُلِّ شَیْءٍ
مجرور به عَنْ
|
خبر[مبتداهُوَ]
|
غیر عامل
|
حرف جرّ
|
مجرور
|
مضاف
|
مضافٌالیه -ِ
|
مضافٌالیه –ٍ
|
معرب -ٍ
|
مرفوع -ٌ
|
جمله محلّاً مرفوع، صفت مَوْجُودٌ
|
محلّاً مرفوع، خبر[مبتدا هُوَ]
|
لَا بِمُقَارَنَهٍ ، وَ غَیْرُ کُلِّ شَیْءٍ لَا
غیر عامل
|
باء حرف جرّ
|
مجرور -ٍ
|
حرف عطف
|
مضاف
|
مضافٌالیه –ِ
|
مضافٌالیه –ٍ
|
غیر عامل
|
جمله محلّاً مرفوع، صفت برای خبر
|
مبنی بر فتح
|
محلّاً مرفوع، خبر[مبتدا هُوَ]
|
مبنیبرسکون
|
بِمُزَایَلَهٍ ، فَاعِلٌ لَا بِمَعْنَی الْحَرَکَاتِ وَ
باء حرف جرّ
|
مجرور -ٍ
|
خبر[مبتداهُوَ]
|
غیر عامل
|
باء حرف جرّ
|
مجرورتقدیراً
|
مضافٌالیه -ِ
|
حرف عطف
|
جمله محلّاً مرفوع، صفت برای خبر
|
مرفوع -ٌ
|
جمله محلّاً مرفوع، صفت برای خبر، مَعْنَی تقدیراً مجرور، جار و مجرور متعلّق به محذوف
|
الْآلَهِ ، بَصِیرٌ إِذْ لا مَنْظُورَ إِلَیْهِ مِنْ
معطوف
|
خبر[مبتداهُوَ]
|
ظرف زمان
|
نفی جنس
|
اسم لا -َ
|
اِلَی حرف جرّ
|
هاء محلّاً مجرور
|
حرف جرّ
|
مجرور -ِ
|
مرفوع -ٌ
|
مضاف، مبنی
|
جمله محلّاً مجرور مضافٌ الیه ، (هر دو جار و مجرور «اِلَیْه» و «مِنْ خَلْقِ» متعلّق به منظورَ)
|
خَلْقِهِ ، مُتَوَحِّدٌ إِذْ لا سَکَنَ یَسْتَأْنِسُ
مجرور به مِنْ
|
هاءمضافٌالیه
|
خبر[مبتداهُوَ]
|
ظرف زمان
|
نفی جنس
|
اسم لا، منصوب -َ
|
مضارع،استفعال
|
مضاف
|
محلّاً مجرور
|
مرفوع -ٌ
|
یاحرف تعلیل
|
جمله محلّاً مجرور مضافٌ الیه ، خبرلا[مَوْجُودٌ]
|
فاعل[هُوَ]
|
بِهِ وَ لا یَسْتَوْحِشُ لِــــــــــفَقْدِهِ.