وجهیت چیست ؟

وجهیت چیست ؟ وجه نمایی در زبان فارسی

مقوله وجهیت (به انگلیسی modality) از دیرباز در منطق، فلسفه و معنا شناسی صوری مطرح بوده و در حوزه کاربردشناسی زبان جایگاه ویژه ای داشته است. کینگ وجهیت را موضوعی پیچیده، نامتعین و علی رغم پیشرفت های قابل ملاحظه در این حوزه فاقد تعریفی یکپارچه می داند با این وجود یکی از تعریف های مستند، تعریف لاینز از وجییت به مثابه نگرش گوینده، نویسنده یا به عبارت بهتر کنشگر بیانی نسبت به امکان وقوع یا لزوم تحقق گزاره است.
در کتاب های دستور زبان فارسی قریب به اتفاق دستورنویسان تمایزی بین وجه و وجهیت قائل نشده اند؛ حال آنکه به گفته پالمر وجه مقوله ای دستوری و وجهیت مقوله ای معنایی است که در حوزه معناشناسی مطرح می شود
بر اساس تعریف لاینز منظور از وجهیت نگرش کنشگر بیانی به میزان قطعیت وقوع گزاره است که از طریق پاره گفت نمود عینی می یابد.
مفاهیم وجهیت از طریق مقوله های دستوری فعل، قید ، صفت و اسم در زبان فارسی نمود می یابند که به نوشته برخی از صاحبنظران دستور زبان فارسی دو مقوله دستوری فعل و قید در فارسی معاصر، حوزه کانونی نمود وجهیت شمرده می شوند.

این مقاله را هم بخوانید : بررسی پیامدهای ترجمه از انگلیسی بر مقوله وجهیت در فارسی

وجهیت چیست ؟ وجه نمایی در زبان فارسی

توارد در شعر چیست ؟

وجهیت چیست ؟ وجه نمایی در زبان فارسی

افعال وجهی و کارکردهای آن‌ها را می‌توان از جنبه‌های گوناگون و در قالب‌های نظری متفاوتی مورد بررسی و تحلیل قرار داد. مقاله حاضر بر آن است بر اساس چارچوب پالمر (۱۹۹۰) افعال وجهی فارسی را از دو جنبه‌ی «درجه» و «نوع» توصیف و تحلیل نماید. بررسی مذکور نشان می‌دهد فعل وجهی «باید» علی‌رغم عدم استلزام گزاره ای، برای بیان سه درجه از وجهیت معرفتی، دو درجه از وجهیت پویا و یک درجه از وجهیت الزامی به‌کار می‌رود. از طرف دیگر، دو فعل وجهی دیگر زبان فارسی: «شدن» و «توانستن» نیز جدای از تفاوت‌های سبکی، با توجه به کارکردهای مشترک، برای بیان دو درجه از وجهیت معرفتی، دو درجه از وجهیت الزامی و یک درجه از وجهیت پویایی به‌کار می‌روند. از دیگر مباحث تحقیق، هر چند سه فعل وجهی فارسی برای بیان درجات و انواع وجهیتی پیشنهادی پالمر ظاهراً کفایت می‌کند اما بافت موقعیتی و ابعاد کاربرد شناختی نقش تعیین کننده ای در ابهام­زدائی معانی هر یک از افعال مذکور ایفا می‌کند.