پاتریمونیالیسم چیست؟ پاتریمونیال به چه معناست

پاتریمونیالیسم چیست؟ پاتریمونیال به چه معناست
پاتريمونياليسم(patrimonialism) يا سلطهء موروثى, در جامعه شناسى سياسى و بر صورتى از حاكميت سياسى سنتى است كه در آن خاندان پادشاهى, قدرت جابره اى را از طريق دستگاه ديوانى اعمال مى كند. اساسا دو منشاء براى پاتريمونياليسم برشمرده اند: يكى بر پايهء مدعاى وبرى است كه معتقداست: ابتدايى ترين ساخت سياسى سنتى, با اقتدار يك رئيس, بر قبيله اش شكل مى گيرد. دستگاه اجرايى اين اقتدار, مستقيما از اعضاى خانواده گستردهء پدرسالار فراهم مىآيد. توسعه و گسترش اين دستگاه و تغيير در تركيب آن از اعضاى خانواده به ماموران ديوانى, ساخت پدرسالار(patriarchal) را به ساخت پاتريمونيال بدل مى سازد. 10 گرث و ميلز منشا ديگرى براى ساخت پاتريمونيال قائل شده اند و از تصلب اقتدار فرهمند و روالمندشدن سازمان ادارى آن نام مى برند.11 وبر فئوداليسم و پاتريمونياليسم را نمونه هاى آرمانى دو سر طيفى مى داند كه انواع گوناگون ساخت اقتدار در جوامع سنتى را تشكيل مى دهند. او معتقد است كه فئوداليسم متعلق به جوامع سنتى اروپايى و ديوان سالارى پاتريمونيال از ويژگى هاى ساخت قدرت در شرق است.
پاتريمونياليسم رايج ترين نوع سلطه سنتي است، پاتريمونياليسم فاقد عنصر عقلانيت است و در آن سنت به عنوان يك اصل عدول ناپذير اعتبار دارد . مايه وحدت در اين جامعه شخص رهبر است واطاعت از او، اطاعت از مافوق و حالت بندگي دارد . اين نوع سلطه با شيوه اداري به سبك جديد آشنا نبوده البته تداوم رژيم پاتريمونيال در بلند مدت اجازه مي داد كه تشكيلات اداري ساخت يافته اي ايجاد گردد.در اكثر موارد ، مسئولان خدمات ، مالك شغل خود يا دست كم مالك وسايل اداري شغل خود بودند و آنچه در اين نظام مفهومي نداشت ، جدايي ميان قلمرو خصوصي و قلمرو رسمي بود يعني تميز ميان منافع شخصي صاحب منصب اداري و منافع عمومي وابسته به منصبي كه اشغال مي كرد.

نظام اداري پاتريمونيال از مفاهيم تخصص و صلاحيت اطلاعي نداشت و تنها شرافت فردي را در نظر مي گرفت. حقوق نيز به طرز سنتي اداره مي شد عموماً ميل و اراده شاه كار قانون را انجام مي داد . خلاصه كلام ، ويژگيهاي اساسي اين نوع سلطه مبتني بر نظامي بود كه در آن عموماً اكثرمشاغل از صدر تا ذيل مراتب ، اختصاصي بودند، البته اين اختصاصي بودن با مفهوم سلطه خودكامه متفاوت است . چون سلطه پاتريمونيال از طريق نهادهايي مثل پارلمان ، ديوان عدالت و … محدود بود . در واقع مي توان گفت هيچ گاه در تاريخ يك دولت پاتريمونيال ناب وجود نداشته است
به انگلیسی: patrimonialism
پاتریمونیال به عربی : باتریمونالیة
منابع:
تبیان
نواندیشان